Μικρό αλλά μέγα, όπως δηλώνει και το αρχαίο όνομά του, Μεγίστη, τούτο το ακριτικό νησί είναι ένας τόπος που συνδύασε, μέσα στους αιώνες, φυσικό κάλλος και ηθική ρώμη, πεισματική εγκαρτέρηση και ακραιφνή πατριωτισμό. Πέρασαν πολλοί απ’ αυτά τα χώματα, Ιωαννίτες ιππότες, Αιγύπτιοι, Καταλανοί, Τούρκοι, Ενετοί, Γάλλοι, Ιταλοί, χωρίς ποτέ να καταφέρουν να δαμάσουν το φρόνημα των κατοίκων του. Ανέκαθεν ελληνικό, συμμετείχε σε όλες τις συγκρούσεις του αρχαίου κόσμου, μετέχοντας στην εκστρατεία κατά της Τροίας, συμμαχώντας με τους Αθηναίους κατά τους Μηδικούς Πολέμους. Το πιστοποιούν επιγραφές, μυκηναϊκοί τάφοι, σπάνια αρχαία τεχνουργήματα, τα ερείπια του ναού του Τριοπίου Απόλλωνα ή Απόλλωνος Μεγιστέως. Ελληνικό, ακόμα και την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν κατάφερε να διατηρήσει θρησκεία, γλώσσα, εθνικές παραδόσεις και να δημιουργήσει ένα στιβαρό εμπορικό στόλο, πηγή ευμάρειας για το νησί και αυτοπεποίθησης για τους κατοίκους του. Πολύπειροι ναυτικοί, οι κάτοικοι του νησιού θα ξεσηκωθούν εναντίον των Οθωμανών από τις πρώτες μέρες της Επανάστασης του 1821 και θα μετατρέψουν σε πολεμικά τα εμπορικά τους πλοία για να υπηρετήσουν τον Αγώνα.
Αλλά παρά τις θυσίες του την περίοδο της εθνεγερσίας, παρά την εξέγερσή του τον Μάρτιο του 1913, όταν εκδίωξε την τουρκική φρουρά του νησιού κηρύσσοντας την ένωση με την Ελλάδα η οποία ωστόσο δεν έγινε αποδεκτή, παρά το γεγονός ότι ήταν το πρώτο κομμάτι ελληνικής γης που απελευθερώθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 1943, όταν το αντιτορπιλικό «Ναύαρχος Κουντουριώτης» κατέπλευσε στο λιμάνι του, το Καστελλόριζο θα ενσωματωθεί στην Ελλάδα μόλις στις 7 Μαρτίου του 1948. Η ένωση με την πατρίδα το βρίσκει κατεστραμμένο, λεηλατημένο, αποδεκατισμένο από τους κατοίκους του. Οι οποίοι όμως, πάντοτε μαχητές, καταφέρνουν να το αναγεννήσουν από τις στάχτες του. Να το μετατρέψουν σ’ έναν προμαχώνα του ελληνισμού στο ανατολικότερο σύνορο της Ελλάδας και της Ευρώπης. Σε μια κοιτίδα πολιτισμού, δημιουργικότητας, ευγενών οραμάτων.
Η ιδιαίτερη δυναμική του, η θέση του ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, η πολυκύμαντη ιστορία του, καθιστούν το Καστελλόριζο ιδανικό τόπο για τη διοργάνωση ενός Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Αποσκοπώντας σε μια δημιουργική θεώρηση της πραγματικότητας ικανή να διευρύνει την ανθρώπινη γνώση και κατανόηση, το ντοκιμαντέρ είναι ένα αντηχείο της πολυφωνίας του σύγχρονου κόσμου. Καταλύει τις διαχωριστικές γραμμές, δίνει φωνή σ’ αυτούς που σπάνια ακούγονται, αποκαλύπτει δυσδιάκριτες αποχρώσεις της ανθρώπινης περιπέτειας, διανοίγει ορίζοντες. Τι άλλο σημαίνει ο τίτλος «Πέρα από τα σύνορα»; Μοίρασμα της εμπειρίας, παραγωγική αλληλεπίδραση, γόνιμες διασταυρώσεις ιδεών ανάμεσα σε δημιουργούς ταινιών τεκμηρίωσης απ’ όλο τον κόσμο, κοινούς προβληματισμούς, καθώς τα διλήμματα και οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο σύγχρονος άνθρωπος δεν γνωρίζουν σύνορα.
Θέλω να συγχαρώ το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών για την έμπνευση και την εξαιρετική διοργάνωση αυτής της γιορτής κινηματογράφου και πολιτισμού, επικοινωνίας και συνεργασίας που είναι το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Ένας τέτοιος θεσμός γεφυρώνει λαούς και πολιτισμούς και προάγει τον διάλογο ανάμεσά τους. Εύχομαι από καρδιάς καλή επιτυχία στο σημαντικό σας έργο.